Chcę się bać!

Może jestem dziwny, ale od czasu do czasu lubię się porządnie nastraszyć. Kiedyś najlepszym sposobem na to był dobry film grozy. Niestety od czasu „Obcego – ósmego pasażera Nostromo” coraz mniej było ku temu okazji. Głównie za sprawą mylnego podejścia twórców do problematyki straszenia. Komuś ubzdurało się, że poziom przerażenia widza zależy od ilości wylanych na niego flaków i liczby szczerzonych w jego stronę zębów. W ten sposób doskonałe dzieło Scotta zostało zastąpione takimi „przerażaczami” jak „Piła 15” i inne badziewia. W miejsce pobudzania zmysłów samym wyobrażeniem zagrożenia (wszak sam potwór w Obcym pojawia się raptem dwa czy trzy razy) przyszła ordynarna wizualizacja ohydy, która zamiast nas straszyć może co najwyżej spowodować, że zwrócimy niedawno zjedzony obiad. No cóż – odrodzenie kina gore w pełnej krasie…

W sytuacji kiedy filmy coraz rzadziej zaspokajały moją potrzebę straszenia (się) doskonałym medium do tego stawały się gry. Już sam interakcyjny charakter rozrywki stwarzał olbrzymie pole do popisu zaś wciąż rozwijająca się grafika umożliwiała sprawną i przekonywującą wizualizację. Gra świateł, cienie pełzające po ścianach, dźwięk przestrzenny – wszystkie te elementy to kluczowe ingrediencje, konieczne do stworzenia przerażającej strawy, która sprawi, że włosy staną nam na głowie dęba.

Pomimo dostępności wszystkich tych narzędzi tylko niektóre tytuły potrafiły osiągnąć zadowalający poziom budzenia lęku. Grą, która doskonale wykorzystała dostępne środki był Aliens vs Predator. Do dziś na myśl o misjach z kampanii marines przechodzą mnie ciarki, a odgłos coraz intensywniej pikającego czujnika ruchu przyprawiał mnie niemal o zawał serca, zmuszając co chwila do pauzowania gry. Niestety tytułów, które mogą pochwalić się tak sugestywnym oddziaływaniem na gracza jest naprawdę niewiele (choć niewykluczone, że wkrótce zmieni się to za sprawą m.in. Aliens: Colonial Marines, które ma wprost odwoływać się do mechanizmów znanych z filmowej sagi). Branża gier ostatnio coraz odważniej romansująca z X muzą zapożycza od niej nie tylko mechanizmy ale i trendy. Również w kwestii sposobu budowania napięcia i straszenia widza. Niestety jak napisałem powyżej filmowcy już ładnych parę lat temu pogubili się w tej kwestii. Skutkiem tej polityki jest np. Quake 4, który z założenia miał straszyć, a co najwyżej śmieszył. A jeśli nawet nie śmieszył to był boleśnie przewidywalny. Budowanie grozy w oparciu o szturmujące na nas hordy bezmyślnych przeciwników jest tak samo rozsądne jak budowanie domku z kart na pikniku w wietrzną pogodę. Tendencję tą podtrzymuje wspomniane odrodzenie w Hollywood gatunku gore (i popularny ostatnimi czasy zombizm przyp. Katmay). Na tej fali przerażać graczy miał Clive Barker, którego Undying wspominam bardzo dobrze. Niestety Jericho sygnowane jego nazwiskiem nie powtórzyło sukcesu gry z 2001 roku. Średnio sprzedał się również Manhunt, który miał przytłoczyć nas swoją brutalnością. Twórcy jednak tak bardzo skupili się na tym elemencie, że ostatecznie wyszła produkcja, która bardziej pobudzała Jacka Thompsona niż graczy.

Nadzieję budzi fascynacja Hollywood horrorem japońskim posługującym się zupełnie innymi środkami niż filmy pokroju Wzgórza mają oczy czy Hostel. Inspiracji tym modelem nie da się przeoczyć również w grach wideo. Przykładem takiej produkcji, który bez wątpienia zasługuje na uznanie jest oczywiście F.E.A.R niezwykle sprawnie wykorzystujący wszystkie możliwe sztuczki aby stylowo i sugestywnie nastraszyć graczy. Tupot stóp, pełzające po ścianie cienie, krwawe ślady, oniryczne wizje czy głosy dochodzące z pustych pomieszczeń. Nie mówiąc o samej postaci Almy – małej dziewczynki, która ukazywała się w najmniej spodziewanych przez nas momentach i muszę przyznać, że za każdym razem udawało się jej mnie mocno nastraszyć. W produkcjach tego typu rzadko kiedy stajemy oko w oko ze Złym, lecz przeraża nas sama myśl i obawa, że czai się on za naszymi plecami, w pokoju obok, w szafie do której właśnie zaglądamy czy w telewizorze. Tutaj za nasz lęk odpowiedzialna jest tylko i wyłącznie własna wyobraźnia. Posługując się podobnymi środkami olbrzymią popularność wśród graczy zyskała seria Silent Hill, której piątą odsłonę zobaczymy już niedługo. Czy nastraszy nas bardziej niż nadchodzący Project Origin – kontynuacja F.E.A.R? Zobaczymy. Niezależnie, który z tych tytułów zyska naszą sympatię najbliższy czas zapowiada się nad wyraz dobrze dla fanów horroru. Cieszy to tym bardziej, że ostatnie kilka lat nie rozpieszczało nas w tej kwestii, czego przykładem średnio udane produkcje typu Obscure. A przecież od wydania porządnie straszących tytułów (The Suffering II – 2005 r., Fatal Frame II a.k.a. Project Zero II – 2004 r.) minęło już sporo czasu.

Wiele można było spodziewać się również po Bioshocku. Sama fabuła stawiała go w pozycji uprzywilejowanej – ogarnięte chaosem podwodne miasto – czyt. wyraźnie ograniczona przestrzeń, klaustrofobiczne klimaty, a co najważniejsze żadnej drogi ucieczki czy choćby miejsca gdzie choć przez chwilę możemy złapać oddech. To właśnie syndrom zamknięcia w klatce wydaje się kluczem, a przynajmniej niezwykle ważną częścią składową wszystkich tytułów mających ambicje nastraszyć widza. Potwierdza to przykład Obcego. Pierwsza część – Nostromo, druga – kolonia na LV 426, trzecia – więzienie. W tym świetle Rapture wydawało się wręcz wymarzoną lokacją do rozegrania przygody. I faktycznie tak było. Efekt, który uzyskano wprost idealnie nadawał się do straszenia gracza na każdym niemal kroku. Niestety twórcy gry skupiając się chyba na czym innym zaniedbali ten element, marnując tym samym potencjał – strasząc nader rzadko i trochę bez wyobraźni. Znów pojawiła się gra cieni, głosy, śpiewy czy choćby kobieta wyciągająca niespodziewanie z dziecięcego wózeczka dubeltówkę – brawo! Jednak gros ataków odbywał się wprost, bez finezji, w pełnym świetle reflektorów i to uważam za zmarnowany potencjał. Dlaczego? Bo sami twórcy dowiedli, że potrafią nastraszyć i to naprawdę porządnie! Kiedy w pewnym momencie gry nagle zgasło w pomieszczeniu światło, a dookoła bohatera usłyszałem tylko tupot stóp i szaleńcze śmiechy miałem autentycznie pietra! I takich momentów powinno być w Bioshocku zdecydowanie więcej!! Niestety tym co zabiło, a przynajmniej poważnie osłabiło potencjał Bioshocka okazały się Vita Chambery. Mocny klimat permanentnego zaszczucia został rozmyty przez kabiny, które psiejsko-czarodziejsko przywracały nas do życia bez żadnych konsekwencji poniesionej przed sekundą śmierci. Czy gdyby Ripley w każdym momencie mogła nacisnąć guzik i po prostu odlecieć z Nostromo, żeby potem wrócić i dokończyć dzieła zniszczenia emocjonowalibyśmy się tak jej zmaganiami z ósmym pasażerem? Wątpię… Mimo wszystko Bioshocka należy zaliczyć do grona gier, które potrafiły oddziaływać na gracza.

Sympatią twórców gier wciąż cieszą się wszelkiej maści nieumarli. Dowodem na to niezwykle popularna seria Resident Evil, której kolejną część zobaczymy już niedługo. Zombizm nie jest jednak pożywką tylko dla tej serii. Tytułem, który ma nadzieje skorzystać z jego popularności jest zapowiadany przeze mnie jakiś czas temu Left 4 Dead. Jeśli tylko ambitne plany i obietnice twórców zostaną spełnione wszyscy mamy spore szanse wylądować na OIOMie z zawałem serca.

Króla horroru obiecują nam również ludzie z EA (?!) pracujący nad Dead Space – kosmicznym przerażaczem opowiadającym o perypetiach mechanika, który miał wyjątkowego pecha i trafił na jednostkę przejętą przez tajemniczych kosmitów. Znikoma ilość amunicji, otaczająca nas zewsząd ciemność rozświetlana tylko światłem kombinezonu głównego bohatera i przerażające Necromorphy – obcy przejmujący kontrolę nad zabitymi ludźmi. Jednym słowem – jest potencjał niczym w Obcym. Tylko czy ludzie z EA będą potrafili go wykorzystać?

Niewiadomą pozostają też obiecująco zapowiadające się Alan Wake i kolejna odsłona Samotnego w Ciemnościach. Przyszłość pokaże, które z tych tytułów zapiszą się złotymi zgłoskami w annałach komputerowej rozrywki, a które trafią do piekła zapomnienia. Jedno jest pewne – wszystko wskazuje na to, że w najbliższym czasie nie będziemy się nudzić. Oby tylko góra nie urodziła myszy. Póki nie dostaniemy wspomnianych gier i sami nie sprawdzimy czy obietnice zostały spełnione nie ma co załamywać rąk. Ja jestem pełen nadziei. Czy się przeliczę?