A jednak uczą

O tym, że gry wideo pokazują nam nowe światy, uczą nas historii, matematyki, fizyki i mechaniki, wiemy nie od dziś. Każda strategia historyczna, każde Civilization, Sudden Strike czy Total War pokazuje nam dawne czasy i powoduje, że możemy się popisywać na lekcjach historii. Każda gra z serii The Incredible Machine uczy nas mechaniki, a SimCity – planowania i zarządzania. To już zostało udowodnione wieki temu, nikt mnie nie przekona, że jest inaczej i nawet nie będę podejmował jakichkolwiek dyskusji w tym temacie. Dyskutować można natomiast nad innymi walorami edukacyjnymi gier. Które według mnie istnieją.

„Chłopczyku, co ty możesz wiedzieć o realizmie FPPków, jeśli w życiu nie biegałeś po poligonie z AK-47. Gry mają się nijak do prawdziwej wojny.” – napisał mi kiedyś na forum jakiś spryciarz, którego wzięli do wojska, przez co miał okazję strzelać z prawdziwego karabinu. Gratuluję temu koledze twardości i męskości, ale po pierwsze – nie zamierzam nikogo przepraszać za to, że zamiast biegać po poligonie studiowałem, a po drugie – z całym szacunkiem dla wszystkich wojskowych z niedawno skasowanego poboru – biegać po poligonie i naciskać na spust, choćby i nie wiem jakiej siły i koncentracji to wymagało – jak widać nauczyć można każdego.

Znacznie trudniej jest natomiast wbić komuś do głowy, co to znaczy „oskrzydlić stanowisko wroga”, nauczyć go ataku w koordynacji z kolegą, wzajemnego osłaniania się i dostosowania do zmiennych warunków na polu bitwy. Pomijając więc (ważny, acz nie najważniejszy) fakt, że zamiast karabinu mamy gamepad i zamiast wdychać dym nie wdychamy nic, wszystkie elementy taktyki wojskowej w grach wideo można znaleźć. Nawet jeśli weźmiemy skrajne przypadki, absolutnie nie-realistycznych FPP-ków, takich jak Quake Arena czy Unreal Tournament, to oczywiście prawdziwy żołnierz nigdy nie będzie sobie rocket jumpował (i dobrze), ale szybkość porozumiewania się z towarzyszami i koordynacja szturmów w trybie Capture-The-Flag może być naprawdę dobrym treningiem.

„Tak zwany realizm gier wyścigowych, w porównaniu z prawdziwymi rajdami jest śmieszny” – powiedziałby zapewne ktoś, kto lubi się chwalić startami w „prawdziwych” wyścigach. Oczywiście, nie ma co mówić, że symulatory są choćby w połowie tak realistyczne, jak prawdziwa jazda. Ale są w nich elementy, które mogą pomóc. Odpowiednie wchodzenie w zakręt, kontrowanie, właściwe zmiany biegów – tego wszystkiego możemy nauczyć się z serii gier Colina McRae czy takiego Race Pro. Ktoś, kto dużo gra w symulatory wyścigów, po jakimś czasie intuicyjnie zaczyna czuć trasę i przyspieszać oraz zwalniać w odpowiednim momencie? Niby czemu ta wiedza nie miałaby się przydać w prawdziwym życiu? Powiem szczerze – aż zaniemówiłem, kiedy wybrałem się z przyjaciółmi na poczciwe gokarty (zaraz pewnie jakiś „ekspert” mnie wyśmieje) i okazało się, że podobieństw w porównaniu z grami wyścigowymi jest mnóstwo. Jasne, w grach nie marzną ręce. Ale zgadza się znacznie więcej elementów.

Nawet gry sportowe uczą! Wyrabiają refleks, orientację i podpowiadają odpowiednie zagrywki. Też – siłą rzeczy – nie jestem zawodowym sportowcem. Ale w koszykówkę gram dużo, kiedyś grałem na uczelni i muszę powiedzieć, że setki godzin spędzonych przy różnych grach z serii ‘NBA’ też mnie wiele nauczyły. Że jak obrońca schodzi do środka to trzeba penetrować. Że jak nieco odpuszcza – rzucać z dystansu. Powiedziałby ktoś, że nie ma nic bardziej oderwanego od rzeczywistości, niż porównywanie prawdziwego rzutu za trzy, w którym udział biorą setki mięśni, od zwykłego wciśnięcia przycisku na padzie. I miałby rację. Ale to, kiedy oddać ten rzut, po co go oddawać i CZY w ogóle go oddawać, czy podać do partnera – to wiedza nieodzowna i można powiedzieć – w koszykówce najważniejsza. A taktyki gry w koszykówkę naprawdę można się nauczyć z gier.

Może komuś się wyda, że „pojechałem”. Że w swej nieustającej krucjacie, w której udowadniam, że gry są super, przesadziłem. Być może tak właśnie jest. Ale według mnie gry nie uczą tylko „wiedzy” . Uczą też zachowań, schematów myślowych i umiejętności podejmowania decyzji, które na poligonach, trasach rajdowych i parkietach całego świata, setkom „zawodowców” przychodzą z trudnością. Nie mówię, że po pograniu w Operation Flashpoint byłbym od razu świetnym żołnierzem. Nie mówię, że po grze w gry Geoffa Crammonda, mogę startować w Formule 1. I nie mówię, że zamiast chodzić na siłownię, koszykarze powinni grać na konsoli. Mówię tylko, że to naprawdę bardzo pomaga i to w dziedzinach, które naprawdę trudno wytrenować w inny sposób. Pomaga znacznie bardziej, niż nam się wydaje.