Mało strategii w strategii

Bitewny zgiełk, dym zasnuwający pole bitwy, przerywane serie z CKMu, odległe wybuchy, a może krzyk szarżujących właśnie oddziałów – to coś, co od małego działało na moją wyobraźnię. Wizje wielkich bitew, genialnych dowódców i ich równie genialnych planów zawsze budziły w mojej głowie spore emocje. Może dlatego jeszcze w podstawówce nabyłem (a może dostałem?) gry strategiczne Grunwald 1410 i Ardeny 1944. Do dziś pamiętam godziny wycinania i klejenia kartonowych żetonów, aby ostatecznie rozstawić je na wielkiej papierowej planszy. Wprawdzie nigdy nie udało mi się zakończyć kampanii w żadnej z tych gier, do dziś jednak mają one swoje honorowe miejsce na szafie. Trudno powiedzieć czy było mi pisane zwycięstwo czy tez porażka – prawda jest taka, że nigdy nie powiedziałbym o sobie, że jestem genialnym strategiem. Nigdy jednak ten fakt mnie nie zniechęcał. Prawdziwym przełomem okazał się komputer, który nie dość, że rozwiązywał mój problem braku partnera do gry to jeszcze oferował dziesiątki tytułów strategicznych. Od czasów C-64 i zmagań w Defender of the Crown czy też Supremacy minęło sporo czasu, a ja na swoim koncie mam już znacznie więcej strategii poczynając od klasycznych heksówek przez serię Close Combat, Combat Mission na Total War kończąc.

Ostatni tydzień spędziłem nad Great Battles of Rome – grze przedstawiającej podboje Rzymu od IV do I w. p.n.e. Moje wrażenia poznacie już wkrótce w recenzji tegoż tytułu, dziś chciałem napisać jednak o czymś innym co uświadomiła mi dopiero zabawa w GBoR – większość tytułów nazywających się strategiami ma jej w gruncie rzeczy niezwykle mało. Przekonuje się nas, że trafiają w nasze ręce coraz bardziej zaawansowane gry. Na pudełkach marketingowcy zachwalają zawrotne ilości jednostek, zróżnicowane pola bitew, różnorodne taktyki, tryby, rozwiniętą infrastrukturę, drzewa technologiczne etc. Prawda jest jednak taka, że w 90% przypadków kiedy obierzemy owe tytuły z kolorowej otoczki i marketingowego bełkotu okaże się, że otrzymujemy grę w której różnice między jednostkami są tak niewielkie, że nieistotne zaś cała strategia sprowadza się do zmasowanego uderzenia wszystkim co mamy pod ręką.

Oczywiście, tego typu uogólnienia są krzywdzące dla niektórych wyróżniających się tytułów, nie zmienia to jednak faktu, że przytłaczająca większość „strategii” idealnie wpisuje się w ten schemat. Wprawdzie od czasów Shogun: Total War (swoją droga to pierwsza gra, która uświadomiła mi jak ważny jest dobór jednostek) nie wypada już robić gier gdzie szarża konnicy na pikinierów kończy się łatwym zwycięstwem jednak wciąż produkuje się gry, które poza kilkoma oczywistymi schematami nie potrafią zdobyć się na coś więcej niż uznanie dominacji większości. Wciąż ze świecą można szukać gier gdzie komputer umiejętnie potrafi wykorzystać odwód, zaatakować z flanki, otoczyć nasze siły czy też skutecznie kontratakować. Zaś praktycznie każde wirtualne pole bitewne po minucie gry zamienia się w istne pandemonium, gdzie każdy walczy z każdym, gracz traci jakąkolwiek kontrolę, a o wyniku jak zwykle decyduje podstawowa strategia – kto ma więcej, ten zwycięża. W przypadku wspomnianego Great Battles of War taktyka zmasowanego ataku sprawdzała się praktycznie bez pudła. Jeśli tylko w pierwszym zderzeniu armii nie straciłem zbyt wielu jednostek nie musiałem nawet starać się kontrolować sytuacji na polu bitwy – ta wygrywała się praktycznie sama. Może to ja popełniam błąd, ale praktycznie każda moja gra w strategię ostatnimi czasy sprowadza się do zbudowania ogromnej armii i przetoczenia jej niczym walca po siłach wroga. Wyrafinowane ataki na tyły przeciwnika, precyzyjne uderzenia, szeroko zakrojone operacje – żadne z nich nie sprawdzają się równie dobrze jak Totalne Uderzenie.

Czyżby więc w 2009 roku zrobienie dobrej gry strategicznej wciąż było problemem nie do przeskoczenia dla większości twórców? To zrozumiałe, że komputer nie zastąpi ludzkiego intelektu jednak chyba stać nas na coś więcej niż schemat „wyprodukuj milion jednostek i rzuć je na wroga”? A może jedynym ratunkiem dla graczy spod znaku generała Tacticusa są gry, których akcja toczy się na poziomie taktycznym, a nie strategicznym? Tylko jak w ten sposób rozegrać wielkie historyczne kampanie?