Nisza – wymarzone miejsce gracza?

Niektórzy mówią, że żyjemy w smutnych czasach. Wszystkie gry są do siebie podobne, a kolejne pozycje różnią się tylko tytułem i historyjką (najczęściej banalną), którą twórcy wciskają nam jako niezwykle oryginalny scenariusz. Choć daleki jestem od lamentowania i obwieszczania zbliżającej się zagłady naszej ukochanej branży wywołanej jakościową pauperyzacją nie sposób nie zgodzić się z twierdzeniem, że obecnie wydawane gry są do siebie podobne. Faktycznie stosunkowo rzadko na rynku pojawia się tytuł, który jest przysłowiowym powiewem świeżości, czymś nowym, odkrywczym, niespotykanym. Wszystkiemu winna rosnąca konkurencja na rynku oraz optymalizacja działań wydawców aby osiągnąć zysk. Mało kto odważy się dziś (tym bardziej w dobie szalejącego kryzysu gospodarczego) zainwestować pieniądze w nowatorski projekt, który nie ma jasno określonej, odpowiednio szerokiej grupy odbiorców.

Ostatnio przeczytałem gdzieś, że Mirror’s Edge nie odniósł komercyjnego sukcesu bo był niszowy. Stwierdzenie to o tyle odważne co niewiele mówiące. Czym jest bowiem niszowość? Doba „standaryzacji” gier sprawia, że wszystko co choć trochę odbiega poza powszechnie przyjęty, rynkowy schemat dostaje dziś łatkę „produktu niszowego” (czyt. skazanego na porażkę). Problem w tym, że niszowość od zawsze postrzegałem jako pojęcie odnoszące się do produkcji dedykowanych bardzo wąskiemu gronu osób, o ściśle określonych zainteresowaniach czy specjalizacji. Tak pojmowane pojęcie niszy sprawiało, że produkcji stricte niszowych mógłbym wskazać zaledwie kilka najczęściej o charakterze symulacyjnym – jak choćby Live for Speed czy Microsoft Flight Simulator. Gry te nie tylko wymagają odpowiedniej wiedzy i umiejętności, ale tematycznie bardzo jasno definiują swój target – w końcu trudno liczyć na to, że zwolenników lotów Boeingiem 737 na trasie Warszawa – Londyn są miliony.

Ostatnio jednak, z nie do końca dla mnie zrozumiałych powodów łatkę niszowości przyczepia się coraz większej liczbie tytułów, które choć trochę odbiegają od głównego nurtu. Najprawdopodobniej w ten właśnie sposób został zaszufladkowany wspomniany przeze mnie Mirror’s Edge. Trudno jednak doszukać mi się w nim owej niszowości. Rozumiem gdyby był to symulator parkouru pozbawiony całej komercyjnej otoczki, fabuły, wysublimowanego świata gry etc. Ale w postaci, w której ME ukazał się na rynku, nie jest niczym innym jak grą zręcznościową. Dla każdego! Trzymając się tej przedziwnej klasyfikacji należałoby zadać pytanie – czy World of Goo (w które się obecnie zagrywam do upadłego), jest produktem niszowym? Z jednej strony, trudno znaleźć obecnie podobny tytuł na rynku, nie można odmówić mu świeżości pomysłu, a jednak ja w żaden sposób nie potrafiłbym go nazwać niszowym. Bo WoG to gra dla każdego!

Czytając komentarze prasy i samych graczy mam wrażenie, że jedynym co nie dostaje łatki niszowości są ostatnio strzelanki FPS, chyba tylko i wyłącznie dlatego, że jest ich tak dużo. Drugim typem gier, które mogą spać spokojnie bez obawy zostania „niszowymi” są chyba arkadowe wyścigi pokroju NFSa. Cała reszta, ze strategiami na czele to już grupa podejrzana o niszowość (no, może poza RTSami…). Gdzie więc przebiega granica między produktem powszechnym, dla ludu, a tym, który jest dla zdziwaczałej grupki maniaków siedzącej w swojej niszy? Mam wrażenie, że coraz bardziej się ona zaciera, a określenie „nisza” stosuje się zupełnie bez jego zrozumienia.

W świetle powyższych dywagacji mnie wciąż targają wątpliwości – czy taki Spore jest niszowy czy też nie? No i co z Falloutem 3, odwołującym się zarówno do niszy (społeczność Fallouta), jak i do ogółu graczy, nawet tych, którzy dwóch pierwszych części nie widzieli na oczy. Paradoksalnie, gdyby zapytać casuala usłyszelibyśmy, że Fallout jest niszowy, a na to samo pytanie fan F1 i F2 powiedziałby, że F3 to czysta komercha (och jak ja lubię to określenie). Gdzie granica, no i kto u diabła decyduje czy coś jest lub nie jest niszowe?! A może dlatego wszystko nazywa się niszowym, bo aby uchodzić za znawcę należy grać w niszowe produkty?

Pomóżcie! Jak rozumiecie pojecie niszowości, co dla was jest niszowe, a co nie?